Fosfor ze ścieków – głównym zagrożeniem eutrofizacji rzek
RDW wymaga kontroli zrzutów fosforu do rzek dla polepszenia jakości wód w rzekach i ochrony bioróżnorodności. Głównymi źródłami fosforu w rzekach są zrzuty ze źródeł punktowych (ścieki komunalne i przemysłowe) i rozproszonych (rolnictwo). Uczeni brytyjscy przeanalizowali źródła fosforu w kontekście zagrożenia eutrofizacją rzek, a wyniki badań sugerują, że zrzuty ścieków komunalnych i przemysłowych stanowią większe zagrożenie niż zanieczyszczenia pochodzące z rolnictwa. Dotyczy to nawet obszarów rolniczych o dużej intensywności nawożenia fosforem.
Więcej...
Wnioski takie sformułowano w oparciu o badania źródeł fosforu w zasięgu 54 stacji monitoringu rzek nizinnych w Wielkiej Brytanii, w kontekście zagrożenia wód eutrofizacją. Jako znacznika zanieczyszczeń użyto boru, wykorzystując jego trwałość chemiczną i fakt, że pochodzi głównie z detergentów odprowadzanych w ściekach. Dla oszacowania względnego udziału źródeł punktowych i obszarowych wykorzystuje się zazwyczaj roczne bilanse przepływu fosforu, choć ich przydatność dla oceny zagrożenia eutrofizacją rzek może być ograniczona. Badania wykazały, że w okresie największego zagrożenia eutrofizacją (wiosna i lato) głównym źródłem wysokich stężeń fosforu rozpuszczonego w wodzie (łatwo dostępnego dla glonów) są zrzuty ścieków ze źródeł punktowych. W okresie tym odpływy wód z obszarów rolniczych są raczej niskie, przy stosunkowo wysokich stężeniach fosforu w rzekach ze źródeł punktowych (w ściekach komunalnych i przemysłowych) spowodowanych ich mniejszym rozcieńczeniem.
Wnioski:
- Źródła punktowe przemysłowe i komunalne mogą stanowić główne zagrożenie eutrofizacją rzek nawet w obszarach rolniczych o dużych stratach fosforu.
- Osady rzeczne mogą się przyczyniać do ograniczania/eliminacji fosforu pochodzącego ze źródeł punktowych w warunkach niskich przepływów w okresach zagrożenia eutrofizacją poprzez wiązanie rozpuszczonego fosforu z wody.
- Dyrektywa Ściekowa w dużym stopniu przyczynia się do redukcji zagrożenia wód rzek eutrofizacją, przy czym w dalszym ciągu zagrożeniem dla wód pozostają kumulujące się zrzuty z oczyszczalni nie objętych drugim stopniem usuwania biogenów.
- W kontroli i zarządzaniu jakością wód rzek, w kontekście zagrożenia eutrofizacją należy uwzględniać nie tylko bilansowe wielkości zrzutów fosforu, ale także okresy w jakim one występują
Wyniki badań mogą być interesujące z punktu widzenia działań kontrolnych w odniesieniu do zrzutów fosforu, w kontekście wymogów RDW. W opinii autorów, ważnym krokiem dla obniżania stężeń fosforu w rzekach do poziomów wymaganych dla poprawy stanu ekologicznego wód jest skuteczniejsza kontrola punktowych źródeł zanieczyszczeń.
Materiały źródłowe:
Science for Environment Policy, DG ENV News Alert Service, numer 23, maj 2006
Jarvie HP, Neal C, Withers PJA. Sewage-effluent phosphorus: A greater risk to river eutrophication than agricultural phosphorus? Science of The Total Environment 2006; 360: 246-253
