Uprzejmie informujemy, że poniżej opublikowane treści zachowują aktualność na dzień 31 grudnia 2017 r. i dotyczą poprzednika prawnego Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie - Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Polecamy Państwa uwadze stronę Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie pod adresem www.wody.gov.pl.
- Adam Hajduk
- Kategoria: Ogólne
- Odsłony: 6505
Projekty towarzyszące
Przesiedlenia
W związku z realizacją inwestycji pojawiła się konieczność wyburzenia zabudowań i przesiedlenia mieszkańców wsi Nieboczowy i Ligota Tworkowska W tym celu opracowany został program przesiedleń (RAP), którego realizacja trwa nadal. RZGW wykupił nieruchomości od mieszkańców. Przesiedlenia następują w części do oddalonej o kilkanaście kilometrów, nowowybudowanej wsi Nieboczowy lub do innych wybranych indywidualnie miejscowości. Wybudowano domy dla części przesiedlonej ludności, infrastrukturę techniczną, a w trakcie budowy jest infrastruktura komunalno-społeczna.
Kompensacja przyrodnicza
W związku z przeprowadzoną na szeroką skalę wycinką drzew na obszarze realizacji budowy zbiornika, jako działania kompensacyjne planowane jest wykonanie nasadzeń drzew i krzewów gatunków rodzimych dla dolin rzecznych, i ilościach pozwalających na odtworzenie zadrzewień i zakrzewień. Planuje się wykonanie nasadzeń 11 000szt. Roślinności niskiej i wysokiej. Nasadzenia wykonane zostaną w sposób wynikający z Projektu Budowlanego, pod nadzorem specjalisty przyrodnika.
Działania realizowane będą w rejonie zapory czołowej, na obszarach zasypanych wyrobisk i koryt rzecznych, na terenie wysiedlonych wsi oraz poza zbiornikiem w rejonie Łapacza i od strony południowej Lasu Tworkowskiego.
Wybudowano staw Plinc o powierzchni około 3ha przy zaporze czołowej, jako rozwiązanie kompensujące zniszczony fragment siedliska przyrodniczego starorzecza i eutroficznych zbiorników wodnych, tj. starorzecza potoku Plinc. Staw kompensacyjny na potoku Plinc, ma brzegi o łagodnym nachyleniu, dno częściowo porośnięte roślinnością wodną, częściowo odkryte. Bujna roślinność nadbrzeżna, umożliwia wykorzystanie tego siedliska przez płazy. Budowę stawu przeprowadzono przed rozpoczęciem prac na terenie starorzecza potoku Plinc, w sierpniu 2013r. Do wybudowanego stawu w okresie od 4 do 25.11.2013r. przeniesiono chronione gatunki roślin (grążel żółty Nuphar lutes, grzebieńczyk wodny Nymphoides peltata, kotewka orzech wodny Trapa natans) oraz osady organiczne i roślinność szuwarową z fragmentu starorzecza potoku Plinc przeznaczonego do zasypania. Przenoszenie roślin odbyło się pod stałym nadzorem przyrodniczym Wykonawcy. Oprócz siedliska roślinnego zostanie również odtworzone siedlisko płazów. Staw ten został odpowiednio ukształtowany, aby charakterem był zbliżony do starorzecza.
Prace archeologiczne
W pasie realizacji inwestycji przeprowadzono wyprzedzające badania wykopaliskowe. W wyniku tych prac odkryto liczne pozostałości osadnictwa pradziejowego, średniowiecznego i nowożytnego. Najciekawszych odkryć dokonano na dwóch największych stanowiskach w Raciborzu i Tworkowie. Na pierwszym, odsłonięto pozostałości wielkiej osady mieszkalno-produkcyjnej z okresu neolitu, zamieszkiwanej przez pierwsze społeczności, stosujące gospodarkę hodowlaną i uprawę zbóż, datowane na ok. 4600-3000 r. przed Chrystusem.Te relikty przeszłości to około 650 obiektów archeologicznych, w tym pozostałości chat oraz liczne jamy gospodarcze i śmietnikowe. Do najcenniejszych znalezisk należą, gliniana figurka antropomorficzna przedstawiająca kobietę, nazwana Śląską Wenus (informacje o jej znalezieniu przedstawiane były w najważniejszych mediach elektronicznych w Polsce, również w telewizji lokalnej oraz prasie), około 240 przęślików oraz grupa 57 kamiennych siekierek i toporków. Poza tym na stanowisku znaleziono ponad 60 000 fragmentów naczyń glinianych, blisko 11 000 zabytków krzemiennych, około 900 innych zabytków kamiennych (fragmentów żaren, rozcieraczy, gładzików, płyt szlifierskich, osełek itp.), 5000 bryłek polepy oraz liczne kości zwierzęce.
Na stanowisku w Tworkowie, na powierzchni blisko 4,5 ha odkryto m. in. zgrupowanie około 3 000 obiektów archeologicznych, w tym pozostałości grobów, palenisk i pieców oraz jam gospodarczych. Liczny był zbiór artefaktów w postaci fragmentów glinianych naczyń (ponad 10 000 fragmentów), przedmiotów krzemiennych i kamiennych, glinianych (przęśliki) i żelaznych (nóż, okucia drewnianych wiader), ozdób (kabłączki skroniowe, szklane paciorki, fragment brązowej zapinki oraz częściowo zachowaną szpilę brązową). Pozostałości te można wiązać przede wszystkim z osadą ludności kultury łużyckiej oraz osadą i cmentarzem społeczności z okresu wczesnego średniowiecza.
- Adam Hajduk
- Kategoria: Ogólne
- Odsłony: 8056
Finansowanie
Źródłami finansowania inwestycji są:
- pożyczka Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) (umowa pożyczki zawarta pomiędzy Rządem RP, a Bankiem z 11.05.2007 roku).
Kwota dofinansowania wynosi 283,6 mln PLN. - kredyt Banku Rozwoju Rady Europy (umowa kredytu zawarta pomiędzy Rządem RP, a Bankiem z 11.05.2007 roku).
Kwota dofinansowania wynosi 489,84 mln PLN. - środki towarzyszące z budżet Państwa
Kwota dofinansowania wynosi 117,2 mln PLN. - środki Unii Europejskiej (umowa o dofinansowanie zawarta pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej a Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Gliwicach z dnia 29.06.2016r. dotycząca dofinansowanie Projektu „Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze w województwie śląskim (polder)” w ramach działania 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska oś priorytetowa II Ochrona Środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.
Kwota dofinansowania wynosi 417,04 mln PLN. - środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Kwota dofinansowania wynosi 41,6 mln PLN.
*1EUR=4PLN
- Adam Hajduk
- Kategoria: Ogólne
- Odsłony: 8679
Parametry techniczne
Zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze woj. śląskie (polder) będzie zbiornikiem suchym. Woda będzie piętrzona jedynie w okresie przechodzenia wód powodziowych. Poza okresem powodzi, z punktu gospodarki wodnej, nie będzie pełnił żadnych funkcji.
Elementy budowlane Zbiornika:
Obiekt nr 1 - zapora czołowa wraz z budowlą przelewowo-spustową, umożliwiającą właściwe sterowanie przepływami wód powodziowych przez zbiornik oraz Upust do Odry miejskiej, kanał dopływowy i odpływowy.
Obiekt nr 2 - zapora lewobrzeżna wraz z urządzeniami towarzyszącymi, przełożonym korytem rzeki Psiny poza czasze zbiornika, Rów Tworkowski, rozdział wód rzeki Psiny.
Obiekt nr 3 - zapora prawobrzeżna wraz z urządzeniami towarzyszącymi, zbiornikami Pogrzebień, Lubomia, Buków oraz przepompowniami Lubomia i Buków.
Obiekt nr 4 - zaplecze eksploatacyjne zbiornika
Obiekt nr 5 – czasza zbiornika z wyspami i kompensacją przyrodniczą.
Podstawowe parametry techniczne zbiornika
Poziom korony zapory 197,50m n.p.m
Maksymalny poziom piętrzenia – 195,20m n.p.m,
Objętość wody przy maksymalnym piętrzeniu – 185,0mln m3
Maksymalna powierzchnia zwierciadła wody - 26,3km,
Długość całkowita zapór ziemnych – 22,4km,
Maksymalna wysokość zapór ziemnych – 11,1m.
Zbiornik zostanie ukształtowany przez wybudowanie zapory czołowej oraz zapór bocznych lewobrzeżnej i prawobrzeżnej, tworzących czaszę zbiornika. W zaporze głównej znajdować będzie się budowla przelewowo-spustowa z zamknięciami regulacyjnymi jak również budowla upustowa do Odry Miejskiej. Wyprowadzony z dolnego stanowiska budowli przelewowo-spustowej kanał zrzutowy – odpływowy włączony zostanie do Kanału Ulgi, będącego pasem Odry prowadzącym wody po wschodnich obrzeżach miasta Raciborza.
- Adam Hajduk
- Kategoria: Ogólne
- Odsłony: 9169
Przebieg prac
Podstawy prawne realizacji projektu:
Celem rozpoczęcia realizacji inwestycji, koniecznym było uzyskanie wymaganych prawem decyzji administracyjnych:
- Decyzja Ministra Środowiska z dn. 9.11.1999r. Akceptacja Koncepcji Programowo Przestrzennej budowy zb. Racibórz (znak ZWiu-211-XIX-ll/99).
- Decyzja Ministra Środowiska z dnia 1.07.2002. Akceptacja dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (znak DG/Kdgi/AS/489-1034).3.
- Decyzja Wojewody Śląskiego z dnia 5.07.2004r. w sprawie ustalenia lokalizacji zbiornika Racibórz
- na rzece Odrze w woj. śląskim z rygorem natychmiastowej wykonalności znak (RR-B . I I / I D / 7 1 1 1 / 9 3 / 0 4 r).
- Decyzja Ministra Infrastruktury z dnia 21.09.2004r. utrzymująca w mocy, decyzję Wojewody Śląskiego o ustaleniu lokalizacji zbiornika Racibórz, zaskarżoną przez mieszkańców wsi Nieboczowy, reprezentowanych przez Społeczny Komitet (znak BP5k 025-120/04/2173).5.
- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 8.02.2006r. oddalający skargę mieszkańców wsi Nieboczowy na decyzję Ministra Infrastruktury w przedmiocie lokalizacji inwestycji celu publicznego —zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz (sygn. akt IV S.A./Wa 926/04).
- Decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji z dnia 7.09.2010r.
- Decyzja Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nr DOOŚ -oa.4204.1.2011 z dnia 30.06.2011r.
- Decyzja dotycząca pozwolenia wodnoprawnego nr 74/D/NN/12, wydana przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z marca 2012 r.
- Decyzja Wojewody Śląskiego o pozwoleniu na realizację inwestycji nr 1/2012 z dnia 26 listopada 2012 r. stała się ostateczna z dniem 12 stycznia 2013 r.
Realizacja budowy
Umowa na dokończenie budowy zbiornika pomiędzy PGW Wody Polskie a konsorcjum firm BUDIMEX S.A. (Polska) oraz Ferrovial Agroman S.A. (Hiszpania) została zawarta 30 listopada 2017r., Polecenie Rozpoczęcia Robót Wydano 8 stycznia 2018. Wykonawca ma 740 dni na realizację robót. Od 3 września 2016r., funkcję Inżyniera Kontraktu pełni firma AECOM.
Opis prowadzonych robót Budowy Zbiornika – stan na maj 2018r.
Fot. 1 Korpus zapory prawobrzeżnej - formowanie
Prowadzone są roboty na terenie wszystkich trzech zapór - czołowej, prawobrzeżnej jak i lewobrzeżnej, oraz na terenie czaszy zbiornika. W zakresie prowadzonych robót jest m.in. wzmocnienie podłoża kolumnami żwirowymi na odcinku zapory lewobrzeżnej 2+125-2+325. Realizowane są roboty związane ze wznoszeniem nasypów korpusów zapór z naturalnych materiałów sypkich – pospółki. Zaawansowanie prac przy wznoszeniu nasypów z gruntów sypkich na zaporze czołowej sięga 55% na zaporze lewobrzeżnej 50% zaś na zaporze prawobrzeżnej 55%. Prowadzone są roboty ubezpieczeniowe tj. wykonanie narzutów kamiennych oraz koszy siatkowo – kamiennych na kanale odpływowym, jak również trwają prace związane z umocnieniem odpowietrznej strony korpusu zapory czołowej.
Fot. 2 Zapora Czołowa – umocnienie skarpy strony odpowietrznej
Na budowli przelewowo – spustowej realizowane są roboty żelbetowe przyczółków, filarów oraz murów oporowych – wykonano ok. 64% robót żelbetowych (ułożono do tej pory ok. 35872m3 betonu).
Fot. 3 Budowla Przelewowo – Spustowa – roboty żelbetowe
Fot. 4 Upust do Odry Miejskiej – roboty żelbetowe
Na budowli upust do Odry Miejskiej wykonano ścianki szczelne, wzmocnienie podłoża palami wielkośrednicowymi oraz częściowo płytę denną budowli. W trakcie wykonywania jest pozostała część płyty dennej oraz ściany budowli. Wykonano ok. 27% robót żelbetowych (ułożono do tej pory ok. 2037m3 betonu). Prowadzone są roboty żelbetowe na Budowli Upustowej Psina, upuście ze zbiornika Pogrzebień, Pompowni Lubomia. Rozpoczęto roboty związane z docelowym umocnieniem zewnętrznego koryta rzeki Psina. Wykonano 85% umocnienia docelowego budowli – Rów Tworkowski. W zakresie Obiektu nr 4 – Zaplecze Eksploatacyjne Zbiornika – wykonano zasadnicze roboty i oddano do użytkowania budynki oraz drogi place i sieci, natomiast cześć wyposażenia zaplecza uzupełniona będzie po zakończeniu robót związanych z budową zapór oraz budowli. W czaszy zbiornika prowadzone są roboty związane z umocnieniem wysp - rozpoczęto wykonywanie ścieli faszynowej z zabudową kiszek faszynowych na skarpach wysp, a także wykonanie narzutu kamiennego i humusowanie. Zakończono roboty rozbiórkowe w czaszy zbiornika. Ogólne zaawansowanie rzeczowe wszystkich robót budowlanych sięga ok. 53%.
Fot. 5 Budowla – Rów Tworkowski
- Adam Hajduk
- Kategoria: Ogólne
- Odsłony: 8198
Lokalizacja
Zbiornik Racibórz Dolny mieści się w granicach województwa śląskiego na terenach należących do miasta Raciborza oraz gmin Krzyżanowice, Kornowac, Lubomia i Gorzyce. Ogółem obiekt ten zajmie powierzchnię 2626 ha, na której znajdować będzie się czasza zbiornika, obwałowania, kanał zrzutowy oraz obiekty melioracyjne regulujące stosunki wodne na przyległym terenie. Zbiornik Racibórz Dolny zajmuje tereny od mostu drogowego w Krzyżanowicach, aż za rozgałęzienie rzeki Odry na Odrę Miejską i Kanał Ulgi w Raciborzu. Na obszarze tym znajdują się użytki rolne, lasy, użytki kopalne oraz byłe tereny osiedlowe wysiedlanych wsi - Nieboczowów i Ligoty Tworkowskiej zamieszkałych wcześniej przez ok. 240 rodzin.
Rysunek 4. Rozwidlenie rzeki Odry na Odrę Miejską i Kanał Ulgi w Raciborzu, lokalizacja zapory czołowej.
Rysunek 5. Lokalizacja inwestycji pn. "Zbiornik Racibórz".
