Najtrudniejsze i najbardziej skomplikowane w kraju prace w sztolni trwają właśnie na Górnym Śląsku. Nie byłoby w tym niczego dziwnego, gdyby odbywały się w jednej z kopalń, a nie na zbiorniku wodnym. Wszystko za sprawą modernizacji zalewu Przeczyce, gdzie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach – administrator obiektu, przywraca pełne możliwości retencjonowania i piętrzenia wody. Nad prawidłowym przebiegiem prac oprócz specjalistów czuwa dron, który z powietrza monitoruje plac budowy. Po ich zakończeniu skorzystają mieszkańcy, wodniacy i letnicy, chętnie odpoczywający nad wodami zbiornika.
Rezerwuar Przeczycko-Siewierski powstał na rzece Czarna Przemsza w 1963 r. Od tego czasu przechodził jedynie niezbędne prace remontowo-konserwacyjne. Ma powierzchnię bliską 5 km2 i pojemość bez mała 21 mln m3, co zapewnia rezerwę powodziową 10 mln m3. Zabezpiecza przed powodziami tereny położone w dolinie rzeki Przemszy, magazynuje wodę na wypadek jej niedoborów w czasie suszy, korzystają z niego wędkarze, wodniacy i turyści. Jednak nadszarpnięte zębem czasu poszczególne elementy zbiornika nie pozwalały na pełne wykorzystanie jego możliwości retencyjnych. Dlatego też Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach, przystąpił do realizacji projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki wodnej zespołu zbiorników Przeczyce, Kuźnica Warężyńska i Pogoria oraz modernizacja obiektów przeciwpowodziowych doliny Przemszy, woj. śląskie – etap I Zbiornik Przeczyce”. W ramach II części prac modernizacyjnych (pierwszą, polegającą m.in. na budowie kurtyny drenażowej, zrealizowano w okresie od września 2014 r. do września 2015 r.), które rozpoczęły się w kwietniu br. i potrwają do wiosny 2017 r. remontowane są m.in. ekran zapory, upusty denne, budynek wieży spustów, przelew powierzchniowy oraz inne elementy zbiornika. Koszt realizacji II części zadania to ponad 15,6 mln zł. Całość robót, realizowanych w ramach projektu została sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wykonanie zadania zarządca zbiornika zlecił firmie Skanska.
Solidne fundamenty
Prace remontowe na zaporze zalewu polegają przede wszystkim na odtworzeniu (reprofilacji) powierzchni betonowych: ekranu betonowego zapory (15 000 m²), przelewu powierzchniowego (3 000 m²), spustu dennego (3 000 m²) oraz wieży zasuw (1 000 m²). W ramach prac wykonane będą ponadto schody skarpowe (3 ciągi po 40 m każdy), wymianie ulegnie elektryka na koronie zapory, wyremontowane zostaną mechaniczne zasuwy i zamknięcia.
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach musi mieć pewność co do bezpieczeństwa obiektu, który na wypadek wezbrania ma chronić przed powodzią. Stąd tak istotna jest wytrzymałość poszczególnych elementów zalewu Przeczyckiego na napór wody.
Zasadnicze znaczenie ma wzmocnienie podłoża, co zostanie uzyskane metodą jet-grouting, tzn. poprzez mieszanie gruntu z zaczynem cementowym, tłoczonym pod wysokim ciśnieniem w głąb. Za pomocą iniekcji strumieniowej wykonywane są różnego rodzaju elementy geotechniczne służące do wzmacniania podłoża. Są one wytrzymałe oraz cechuje je bardzo mała wodoprzepuszczalność.
W tym przypadku podłoże będzie wzmocnione za pomocą 318 pali cementowo-gruntowych o średnicy 150 i 120 cm i długości 5 m (do wykonania których należy zużyć ponad 4 000 t zaczynu cementowego).
Najtrudniejsze w kraju prace wzmacniające podłoże w sztolni
Wzmocnienie podłoża zbiornika Przeczyce jest konieczne dla kilku kluczowych elementów obiektu i dotyczy między innymi spustów dennych.
Aby móc przeprowadzić roboty w tym zakresie i tej lokalizacji wykonawca był zmuszony obniżyć zwierciadło wody gruntowej o 1,5 m, poniżej dna spustów. Jest to konieczne ponieważ pale jet-grouting wykonywane będą z wnętrza spustów dennych (kanał betonowy o wysokości 1,8 m oraz szerokości 1,8 m). Aby prace te, w sztolni przebiegły prawidłowo należało specjalnie dostosować maszyny wykonujące pale, rozplanować odpowiednio pracę ludzi, opracować technologię. Wszystko po to, aby zmieścić się w tak niewielkiej przestrzeni.
Niższy poziom zwierciadła wody w zbiorniku, według założeń projektowych, ma być utrzymywany do zakończenia głównych prac modernizacyjnych, czyli do marca 2017 r. Może wiązać się to z utrudnieniami dla korzystających ze zbiornika, co będzie odczuwalne zwłaszcza w lecie.
Sport i rekreacja
Mimo, że roboty remontowe, prowadzone na kilku frontach jednocześnie niosą ze sobą utrudnienia, po modernizacji wyremontowany obiekt będzie służył wielu osobom, gdyż infrastrukturę sportową użytkują całe pokolenia, dla starszych to często powrót do aktywności po latach, a dla młodszych – pierwsza nauka zdrowych nawyków.
Po zakończeniu całego projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki wodnej zespołu zbiorników Przeczyce, Kuźnica Warężyńska i Pogoria oraz modernizacja obiektów przeciwpowodziowych doliny Przemszy, woj. śląskie”, którego obecnie realizujemy I etap (II cześć), wzrośnie nie tylko bezpieczeństwo w regionie, ale też turystyczna atrakcyjność Pojezierza Dąbrowskiego.
B jak bezpieczeństwo
Prowadzenie prac remontowych czy budowlanych na czynnym obiekcie wymaga takiego ich przygotowania, by w jak najmniejszym stopniu były one odczuwalne przez użytkowników korzystających z obiektów. Priorytetem musi być bezpieczeństwo zarówno tych, którzy zechcą skorzystać w tym czasie ze zbiornika - żeglarzy, wędkarzy, czy plażowiczów, jak i samych pracowników. Dlatego też wykonawca podjął decyzję o zamknięciu na czas prowadzenia zasadniczych robót ścieżki technologicznej na koronie zapory, którą spacerowali mieszkańcy i turyści.
Mimo tymczasowych niedogodności po zakończonych pracach mieszkańcy będą mogli korzystać z dróg technologicznych, które powstały, by transportować materiały i maszyny budowlane. Dodatkowo w porozumieniu z mieszkańcami wykonawca pomógł przygotować miejsce, gdzie pojawi się siłownia plenerowa.
Monitoring z góry
Z uwagi na rozpiętość robót (ponad 700 m) przez pewien czas na placu budowy stosowano dozór poszczególnych odcinków za pomocą drona. Dzięki temu można było bardzo szybko zebrać informacje nt. postępu prac, optymalizując procedurę nadzoru.
